Boşanma her ne kadar iki kişinin fiziksel, fikirsel ve duygusal birlikteliklerinin sona ermesi olsa da; boşanmaya bağlı sonuçlar sadece bununla sınırlı değildir.
Boşanma ile birlikte çocukların velayet durumu gündeme gelecektir. Çocukların boşanma sonucunda hangi eş ile birlikte kalacağı, çocuğun velayetini alamayan eş ile çocuk arasındaki görüşme, ziyaret, zaman geçirme, çocuğun boşanma davası sürecinde ki bakım ve giderleri (tedbir nafakası), boşanma sonrasındaki bakım, eğitim ve diğer giderleri (iştirak nafakası) konuları gündeme gelecektir.
Yine tarafların boşanma sonucunda birbirlerinden boşanmaya bağlı maddi tazminat, boşanmaya bağlı manevi tazminat davası açma hakkı olduğu gibi yoksulluğa düşme ihtimali bulunan eşin diğer eşten nafaka (yoksulluk nafakası) isteme hakkı da bulunmaktadır.
Özellikle boşanma davasının kesinleşmesi üzerine, eşlerin evlilik süresi içerisinde edinmiş oldukları mal rejiminin tasfiyesine ilişkin davalar da ortaya çıkacaktır.
Boşanma davası; eşlerden birisinin mevcut evliliğin sona ermesi için, boşanmaya sebebiyet veren olayları (uyuşmazlığı) ve boşanma talebini bir dilekçe ile (boşanma dilekçesi) mahkemeye sunması ile birlikte başlayan bir dava sürecidir.
Türk Medeni Kanununda boşanma sebepleri sınırlı sayıda düzenlenmiştir. Yani boşanma sadece aşağıdaki sebeplerin bulunması halinde gerçekleşir. Boşanma sebepleri;
-Zina Nedeniyle Boşanma (TMK. 161. Madde)
-Hayata Kast Nedeniyle Boşanma (TMK. 162)
-Pek Kötü Muamele Nedeniyle Boşanma (TMK. 162)
-Onur Kırıcı Davranış Nedeniyle Boşanma (TMK. 162)
-Suç İşleme Nedeniyle Boşanma (TMK. 163)
-Haysiyetsiz Hayat Sürme Nedeniyle Boşanma (TMK. 163)
-Terk Nedeniyle Boşanma (TMK. 164)
-Akıl Hastalığı Nedeniyle Boşanma (TMK. 165)
-Evlilik Birliğinin Sarsılması (Şiddetli Geçimsizlik) Nedeniyle Boşanma (TMK. 166/1)
-Anlaşmalı Boşanma (TMK. 166/3)
-Fiili (Eylemli) Ayrılık Nedeniyle Boşanma (TMK. 166/4) Şeklinde düzenlenmiştir.
Türk Medeni Kanunu kapsamında boşanma davası iki tür olup; bunlar anlaşmalı boşanma davası ve çekişmeli boşanma davasıdır.
1-Cekişmeli Boşanma Davası; Boşanma ya da boşanmaya bağlı sonuçlar bakımından (nafaka, tazminat, velayet vs.) konusunda taraflar arasında anlaşmanın bulunmadığı hallerde çekişmeli boşanma davasından söz edilir.
Çeşitli olasılıklardan yola çıkarak, çekişmeli bir boşanma davasında:
-Eşlerden birisi boşanmak istemekte, diğeri boşanmak istemiyor ise;
-Eşler boşanma konusunda anlaşmışlar, ancak boşanmanın sonuçlarından en az bir tanesi konusunda anlaşamıyor ise,
-Tarafların anlaşmalı boşanma imkanı bulunmuyor ise; (Anlaşmalı boşanma için aranan 1 yıllık evlilik süresi dolmamış ise, eşlerin anlaşmalı boşanma davasının duruşmasında hazır bulunma imkanları yok ise vs.)
Çekişmeli boşanma davası gündeme gelecektir.
Çekişmeli Boşanma Davasının yargılama aşaması Hukuk Muhakemeleri Kanunu’da düzenlenmiştir. Buna göre yazılı yargılama usulünün uygulandığı boşanma davalarında aşamalar; dilekçeler aşaması, ön inceleme duruşma aşaması, tahkikat aşaması, sözlü yargılama aşaması ve hüküm aşamasından oluşur.
2-Anlaşmalı Boşanma Davası; Eşlerin, aralarında anlaşarak hazırlayıp, imzaladıkları Anlaşmalı Boşanma Protokolü ile davayı açarak, genel itibariyle tek celsede sonuçlanan boşanma davalarıdır.
Anlaşmalı boşanma davası Türk Medeni Kanunumuzun 166/3 maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre;
-Eşler arasındaki evliliğin en az bir yıl sürmüş olması,
-Eşlerin, boşanma ve boşanmanın sonuçları konusunda tam bir anlaşmaya varmış olması,
-Eşlerin, bu anlaşmayı birlikte duruşmada hazır bulunarak tekrar etmesi,
-Eşler arasındaki bu anlaşmanın hakim tarafından uygun bulunması,
koşullarının tamamının bir arada bulunması gerekmektedir.
Anlaşmalı boşanma protokolü anlaşmalı boşanma davasında tarafların, boşanma ve çocuklar ile boşanmanın mali sonuçlarına ilişkin olarak düzenleyip mahkemeye sundukları bir protokoldür. Hakim velayet ile ilgili protokol hükmünü çocuğun üstün menfaatini gözeterek değiştirebilir. Hakimin değişikliğini kabul etmeyen eşler çekişmeli boşanma davası şeklinde davaya devam edebilirler. Protokol maddeleri çok açık ve net olmalıdır. Protokolü inceleyen aile mahkemesi, protokolün taraf iradelerine ve yasal mevzuata uygun olduğu kanaatine varırsa, tarafların anlaşmalı boşanma talebini kabul edecektir.
Boşanma davalarında görevli mahkeme; “Aile Mahkemeleri” dir. Aile Mahkemesinin bulunmadığı yerlerde ise; Aile Mahkemesi sıfatıyla Asliye Hukuk Mahkemelerinde açılıp görülmektedir.
Boşanma davasında yetkili mahkemeler;
-Davacı eşin yaşadığı (ikamet ettiği) yer aile mahkemesi
-Davalı eşin yaşadığı (ikamet ettiği) yer aile mahkemesi
-Eşlerin en son 6 ay birlikte yaşadıkları (ikamet ettikleri) yer aile mahkemesidir.
Boşanma davasında, mahkemece; boşanma ile birlikte,
-Nafaka (Çocuk ve Eş İçin)
-Maddi Tazminat,
-Manevi Tazminat, konusunda bir karar verilecektir.
Bu talepler ise tam olarak matematiksel değil, tarafların sosyo-ekonomik durumu ile orantılı olarak hakimin vicdani kanaatiyle belirlenecektir.
Eşler çekişmeli boşanma davasında avukatları var ise katılmak zorunda değillerdir. Ancak anlaşmalı boşanmada eşlerin aynı anda mahkeme huzurunda bir sefere mahsus bulunmaları zorunludur.
Boşanma davaları, eşleri ve çocukları maddi ve manevi olarak olumsuz etkileyen davalar olup, süreçte uzman bir avukat ve psikolog desteği alarak yol almanın, gerek tarafların ve gerekse çocukların boşanma sürecini daha kolay atlatmalarını sağlayacağı kanaatindeyiz.
AV. YEŞİM ULUSAN
© 2024 Av. Arb. Yeşim ULUSAN Tüm Hakları Saklıdır.
